Wie je bent is meer dan wat je doet: Loskomen van labels

Het lijkt alsof we steeds vaker mensen definiëren door de labels die we hen geven. “Hij is een narcist.” “Zij is zo gevoelig.” “Hij is een meeloper” Dit zijn slechts enkele voorbeelden van uitspraken die ik regelmatig hoor. Elke keer stel ik mezelf dezelfde vraag: waar zijn deze labels op gebaseerd? Wat maakt dat we gedrag zo gemakkelijk koppelen aan iemands identiteit?

Als ik de gelegenheid heb, stel ik deze vraag ook hardop aan degene die zo’n uitspraak doet. Vaak blijft het antwoord uit, of blijft het oppervlakkig. Het lijkt alsof we onbewust geneigd zijn om gedrag te interpreteren als een vaststaand onderdeel van wie iemand is. Maar is dat eerlijk? Of zelfs behulpzaam?

Het gevaar van labels

Wanneer we gedrag aan identiteit verbinden, nemen we de mogelijkheid weg om gedrag in een breder perspectief te zien. Gedrag komt immers altijd ergens vandaan. Iemand die zelfverzekerd overkomt, kan diep van binnen worstelen met onzekerheid. Iemand die zich terugtrekt, heeft misschien moeite om zich veilig te voelen in sociale situaties. Door gedrag los te koppelen van identiteit, openen we de deur naar begrip — niet om alle gedrag goed te praten, maar om te ontdekken waar het vandaan komt.

In mijn praktijk zie ik dagelijks de gevolgen van een jeugd waarin gedrag structureel aan identiteit werd gekoppeld. Kinderen die vaak te horen kregen: “Je bent zo lui,” of “Waarom ben jij altijd zo moeilijk?”, dragen die woorden mee in hun volwassen leven. De overtuigingen “Ik ben niet goed genoeg” en “Ik kan het niet” zijn hardnekkige thema’s die hun oorsprong vinden in zulke kinderlijke conclusies.

Een persoonlijk voorbeeld

Onlangs zei mijn dochter iets dat me diep raakte: “Mama, jij zei altijd: ‘Ik vind dit gedrag absoluut niet oké en ik houd wel van je.’” Die woorden waren voor haar een bevestiging dat ze als persoon goed was, los van haar gedrag. Het herinnerde me eraan hoe belangrijk het is om kinderen — en ook volwassenen — die ruimte te geven. Door gedrag te benoemen zonder de persoon te veroordelen, geef je een boodschap van onvoorwaardelijke liefde en dat is zeker in de opvoeding naar kinderen toe noodzakelijk in mijn ogen.

Wat kunnen we anders doen?

Mijn wens is dat we minder snel oordelen en meer vragen stellen. Waarom lijkt iemand zo gevoelig? Wat schuilt er achter die zelfverzekerde uitstraling? Welke ervaring heeft dit gedrag gevormd?

Ik geloof dat we door oprechte nieuwsgierigheid en interesse kunnen bijdragen aan een samenleving waarin begrip en verbinding centraal staan. En dat begint bij kleine momenten: een open vraag, een oordeel inslikken, of simpelweg aanwezig zijn. Het betekent niet dat we alles moeten accepteren, maar dat we verder kijken dan het oppervlak.

Liefde en verbinding als missie

Mijn missie is om liefde te verspreiden en het oordelen los te laten. Laten we gedrag zien voor wat het is: een signaal, een reactie, een uiting. Niet een definitie van wie iemand is. Als we de moed hebben om het gesprek aan te gaan en te onderzoeken wat een persoon beweegt, ontstaat er meer begrip. En begrip is de sleutel tot verbinding.

Doe jij mee? Samen kunnen we een wereld bouwen waarin we elkaar niet beperken met labels, maar juist vrijmaken met vragen. Een wereld waarin gedrag niet langer bepaalt wie iemand is, maar waar liefde en verbinding de ruimte krijgen om te groeien.